pfinztag,
der
;
aus
griech.
pémptē hēmérā
›der fünfte Tag‹
(
Kluge/S.
1995, 540
).
›der fünfte Tag der Woche, Donnerstag‹.
Nobd. / oschwäb. / oobd.
Bedeutungsverwandte:
vgl. .
Syntagmen:
gegeben zu […] am pf., am pf. in der pfingstwochen / vor sanct Martins tag / nach sanct Bartholomeus tag
.

Belegblock:

Chron. Nürnb. (
nobd.
,
1388
):
am pfintztag fruͤ do musten alle die ertzt, die zu Prag weren, hin awz zu im.
Gille u. a., M. Beheim
453, 520
(
nobd.
,
2. H. 15. Jh.
):
Des dritten tags an dem pfincztag | kamen von dem her. daz da lag, | Zwai tausend für die stat gerant.
Ebd.
453, 1648
:
Und dar nach an dem pfincztag, daz | gleich an Sant Mertins abent waz, | Zugen die veind hin auff den Kast.
Ebd.
453, 2650
:
An dem pfincztag, als ich iecs sang, | war dem Kasiaker angst und ang.
Lexer, Tucher. Baumeisterb. (
nürnb.
,
1464
/
75
):
das ein ieder auf den pfinztag und den ersten und nechsten werckentag nach den vier tagen küm früe auf die Peunt.
Fastnachtsp. (
nobd.
,
v. 1494
):
Am pfinztag sie zum pad begert, | Am freitag dindt es sich sust auß, | Am samstag werd ein mesner darauß.
Loose, Tuchers Haushaltb. (
nürnb.
,
1505
):
anno 1505 adi 13 febrer pfinztag nach abgang her Paulus Folckmers seligen pin ich czu einem loßunger erwelt worden.
Chron. Augsb. (
schwäb.
,
1523
/
7
):
dan als das am pfintztag geschach, schicket ich die Lamenittin am freitag hin, und war mir die zeit gar vil zů lang, daß ich sie behalten solt.
Merk, Stadtr. Neuenb. (
nalem.
,
1466
):
Mit urkund dis briefs besigelt mit unserm keiserlichen anhangendem insigel geben zu Gretz am phinztag vor sant Lucientag.
UB Zug
168, 5
(
halem.
,
1377
):
Gegeben ze Laybach an Phintztag vor sand Sýmons und sand Judas tag, der heiligen zwelfbotten 1377.
Leisi, Thurg. UB
7, 588, 7
(
halem.
,
1387
):
Schafhusen, an phincztag vor sand Marteins tag 1387.
Gagliardi, Dok. Waldmann
1, 223, 10
(
halem.
,
1482
):
Geben zu Innsprugg an phinztag vor unser lieben frawen tag purificationis anno 1482.
Vogel, Urk. Heiliggeistsp. 
1, 43, 28
(
moobd.
,
1305
):
mit der stat ze Mvͤnchen insigel versigelt, do man von Christes gepurt zalt dreutzehen hvndert jar in dem fuͤmften jar, dez næhsten pfintztages nach sant Georien tag.
Dirr, Münchner Stadtr. (
moobd.
,
1321
):
Der [brief] ist geben zů Muͤnchen, an dem pfintztag nach Valentini.
Ebd. (
moobd.
,
um 1310
/
2
):
Swelcher Wazzerburger salz auf geit, der sol an gastes stat steen untz dez pfintztages ze mittem tag.
Ebd. (
moobd.
,
1428
):
Die von innderm und von awsserm rat sind […] überain kommen und ze rat worden an pfintztag vor Reminiscere in dem 28. jar.
Hör, Urk. St. Veit
82, 30
(
moobd.
,
1362
):
an allen abgankch ein ewigew selmezz all wochen an dem mitichen oger darnach an dem pfintztag.
Ebd.
190, 39
(
moobd.
,
1420
):
der [brief] geben ist am pfintztag in der pfingstwochen.
Niewöhner, Teichner
460, 33
(Hs. ˹
moobd.
,
1360
/
70
˺):
so sind denn got in der antlaz wochen | deu drei tag zu gesprochen: | phintz tag, freytag, samtztag: das sind tag der chlag.
Buijssen, Dur. Rat.
18, 26
(
moobd.
,
1384
):
wart gesaczt das man am suntag mess sprach von der heiligen drivalticheit. Am mentag von der weishait. Am eritag vom heiligen geist. Am mittichen von der lieb. Am phincztag von den engeln.
Ebd.
19, 9
:
Am phincztag umb truebsal, oder am eritag schol man efern den ingankch der mess am suntag.
Spiller, Füetrer. Bay. Chron. (
moobd.
,
1478
/
81
):
am pfintztag in der quottember zu Sant Matheus tag nam hertzog Johanns die newen vest zu München ein.
Eis, Wahrsagetexte
67, 7
(
moobd.
,
15. Jh.
):
Ist der christ tag an ainem pfintztag, so wird der wintter gemain, der lentz windig.
Leidinger, V. Arnpeck (
moobd.
,
v. 1495
):
er machet ain bruk über di Tunaw bey Chalers und lag da hunz an pfinztag vor sand Bartlmeus tag.
am pfinztag gen der nacht unterstund er sich di stat ze stürmen.
Turmair (
Ingolst.
1519
):
Datum Munchen under unserm zurück aufgetrucktem secrete an pfinztag nach Mathiä apostoli.
Ebd. (
moobd.
,
1522
/
33
):
Die laien haben am ersten nur drei tag gefast, am suntag, erichtag, pfinztag fleisch essen.
Und erlanget disen grossen sig pfalzgraf Fridrich am letzten tag im heumonat an ainem pfinztag.
Winter, Nöst. Weist. (
moobd.
,
1564
):
Ain ieder vleischhacker oder nemlich ainer aus inen soll alle pfinztag unz auf vesperzeit vleisch haben.
die bringt man im alle jar jerlichen des negsten pfinsttags nach sant Merten tag gen Ardackher.
Bischoff u. a., Steir. u. kärnt. Taid. (
m/soobd.
,
15. Jh.
):
der rechttag vier seind: der erst rechttag der Laner ist der mitwoch nach unser frauen liechtmeßtag und der Mosintzer des nächsten phintztags darnach.
Siegel u. a., Salzb. Taid. (
smoobd.
,
1387
):
urkund des briefs, geben zu Saltzburg an pfinztag vor sant Oßwaldentag.
Klein, Oswald
67, 15
(
oobd.
,
1431
/
2
):
Adrianus, der ward gesund | pfinztages in merzischem bad.
Seemüller, Chron. 95 Herrsch. (
oobd.
, Hs.
1. H. 15. Jh.
):
Er [pabst] saczt, daz man den suntag und den pfincztag nicht solt vasten.
Grossmann, Unrest. Öst. Chron. (
oobd.
,
3. Dr. 15. Jh.
):
am phintztag nach Franciscy pat der vorgenannt hertzog den kayser mit im zu essen.
Darnach am phintztag zoch der kaiser weg und schlueg sich fur Newß eine halbe meyl herr.
Zingerle, Inventare (
tir.
,
1495
):
Vnd alle phintztag halben pach vnntz auf sannd Veyts tag.
Ebd. (
tir.
,
1468
):
Vermerck das inventtuary der harnaschkammer […] das mir, Anndre Retzner, geanburtt ist worden am phinstag nach Bartholomee.
Mollay, Ofner Stadtr.
168, 5
(
ung. inseldt.
,
1. H. 15. Jh.
):
Auch sol er alle phincztag zu roͤt sitczen vnnd sol petrachten vnnd auß tragen alles das geschefte, daß dye Stat Ver handen hat.
Loose, a. a. O. ;
Dirr, a. a. O. ;
Hör, a. a. O.
42, 41
;
249, 21
;
Leidinger, a. a. O. ;
Chron. baier. Städte.
49, 6
;
56, 32
;
Winter, a. a. O. ;
Bischoff u. a., a. a. O. ; ;
Grossmann, a. a. O. ;
Zingerle, a. a. O. ; ;
Weber, Oswald. ;
Bad. Wb.
1, 204
;
Öst. Wb.
4, 156
f.