gradual(e),
gradal,
das
;
lat. Flexion.
›der auf die Epistel folgende Meßgesang (Psalm mit gleichbleibendem Kehrvers)‹; metonymisch dazu: ›Choralbuch, das die Meßgesänge enthält‹.
Zur Sache:
LThK
4, 1158
;
Rgg
2, 1821
;
Lex. d. Mal.
4, 1633
;
MGG
5
, 632ff.
Wortbildungen:
gradualbuch
.

Belegblock:

Ziesemer, Marienb. Ämterb.
133, 23
(
preuß.
,
1439
):
4 gradalia, item 4 antiphonoria, 5 salter.
Thielen, Gr. Zinsb. Dt. Ord.
136, 15
(
preuß.
,
1437
/
8
):
eyn gradale, item eyn brevir.
Schmitt, Ordo rerum
62, 25
(
omd.
1466
):
Gradale gradal gradalpüch [...] gesankch in dem gradalpüech.
Wendehorst, UB Marienkap. Würzb.
485, 12
(
nobd.
,
1527
):
Ein pirgamens alt gradual in weiss leyder gepunden.
Rieder, St. Georg. Pred. (Hs. ˹
önalem.
,
1387
˺):
daz gradal bezaichent daz er únsern herren zaigte mit dem vinger.
Bremer, Voc. opt.
277
(
oalem.
,
1. H. 15. Jh.
):
Graduale [uel] gradale est quidam cantus misse, qui post epistolam uel responsorium canitur.
Zingerle, Inventare (
tir.
,
1430
):
i gradwal. 63. i benedictional.
Ziesemer, Marienb. Ämterb.
124, 7
;
153, 7
;
ders., Gr. Ämterb.
75, 30
;
93, 22
;
108, 30
;
135, 11
;
Thielen, Gr. Zinsb. Dt. Ord.
47, 48
;
78, 40
;
Wendehorst, UB Marienkap. Würzb.
481, 9
;
Buijssen, Dur. Rat.
37, 29
;
Schmitt, Ordo rerum
63, 11
;
Vgl. ferner s. v. .