haselnus,
selten mit volksetymologischer Umdeutung
hasennus,
die
;–/-Ø
, -e (jeweils auch + Uml. des Gw).›Haselnuß‹; Frucht des Haselsnußstrauches mit einer holzigen, braunen Schale und einem runden, ölhaltigen Kern; selten ütr.: ›etw. Wertloses, Geringfügiges‹; oft als Vergleichsgröße für (kleinere) Volumen-, Masse- und Mengenangaben;
zu
1
hasel
1.Bedeutungsverwandte:
baumnus
1
mandel
nus
welsche nus
dampf
har
das
) 4, hefe
heu
das
) 1, taubendrek
Wortbildungen:
haselnusöl
haselnusstaude
Belegblock:
Peil, Rollenhagen. Froschm.
92, 1543
(Magdeb.
1608
): ein saͤcklein voll Haselnuͤß.
Beckers, Bauernpr.
56, 2
(Köln
1515
/18
): wie wenich dat idt regēt vp sent Johās dach des doeffers / so geradē die haselnoeß niet.
Belkin u. a., Rösslin. Kreutterb.
94, 15
(Frankf.
1535
): nim bewerten guͦten tiriackes / einer halben haselnuß groß.
Keil, Peter v. Ulm
247
(nobd.
, 1453
/4
): Nym zwiuel vnd mach ein hal dorein vnd thu haßelnußöl dorein.
Deinhardt, Ross Artzney
57
(oobd.
, 1598
): nimb ain claine bleühkhugl, ainer hasl nuß schwer.
Pfeiffer-Belli, Murner. Kl. Schrr.
81, 32
(Straßb.
1520
): die geistlichen vnd bischoͤff / die in [den ban] so leichtfertig vnd offt nur vmb drei hasselnuß vnd zwen daubendreck bruchen oder warlicher mißbruchen.
Morrall, Mandev. Reiseb.
122, 5
(schwäb.
, E. 14. Jh.
): Der kúng von der ynsel [...] hat ein goller an sinem halß von trúhundert grosser perlen von orient, [...], in der groͤssin als ain haselnuß.
Pfeiffer, K. v. Megenberg. B. d. Nat.
334, 9
(oobd.
, 1349
/50
): Nuces avellane haizent haselnuz und der paum haizt ze latein corulus.
Buch Weinsb.
2, 85, 18
; Belkin u. a., a. a. O.
54, 13
; Ermisch u. a., Haush. Vorw.
210, 20
; Eis, Gesundheitsl.
166, 30
; Sachs
17, 413, 10
; Menge, Laufenb. Reg.
4780
; Barack, Zim. Chron.
4, 220, 42
; Pfeiffer, a. a. O.
373, 32
; Wutzel, Rechtsqu. Eferding
35, 30
; Brack
d 8v
.‒
Vgl. ferner s. v. baumgarten
1.