gasthaus,
das
;–/-er
+ Uml. des Grundwortes.1.
›Haus für Gäste, Herberge; Speise-, Wirtshaus‹; vgl.
gast
1; 2; 4.Bedeutungsverwandte:
frembderherberge
gastherberge
gasthof
weinhaus
Belegblock:
Toeppen, Ständetage Preußen
1, 54, 22
(preuß.
, 1388
): Wy ouch der kouf des habern ist uf dem markete, der daz gasthus ufheldet, sal nemen vier phennige.
Mylius
F 3v
(Görlitz
1577
): Hospitium Gasthauß / Frẽbderherberge.
Kurrelmeyer, Dt. Bibel
1, 203, 5
(Straßb.
1466
): wann ir was nit ein stat in dem gasthaus.
Ebd.
3, 194, 19
: do wir sy hetten gekaufte vnd waren kummen zuͦ dem gasthause.
Nyberg, Birgittenkl.
2, 229, 7
(schwäb.
, um 1522
): Bald darnach feng sy an zuͦ pauen daz gasthaus, darinen die kornboͤden send.
Bihlmeyer, Seuse
372, 20
(alem.
, 14. Jh.
): du muͦst [...] dinen ungesamneten muͦt wider samnen, daz din herz nit sie als ein gemein gasthus, als ein offen winhus.
Sexauer, Schrr. in Kart.
243, 28
(Basel
, um 1510
): In dem obern gasthus ist man nieman dann erlich vnd wirdig gast empfahen.
Bastian u. a., Regensb. UB
42, 27
(oobd.
, 1345
/54
): di schullen auch in zehant nach irer monung laisten auzerthalben irer hauser in erlichen gastheusern.
Hör, Urk. St. Veit
75, 35
(moobd.
, 1358
): so habent si vollen gewalt, vns vorgenant selbschol [...] ze monen ze laisten gein Pybch oder gein Neunmarcht, swo si hinwellent, in ein erbarg gasthauz.
Rechn. Kronstadt
1, 196, 17
(siebenb.
, 1512
): Am donerstag nach Michaelis, hat Man dem Kezer off dem gasthaw̆ss gelaw̆en flor. 100.
Voc. Teut.-Lat.
k iijr
; Dasypodius
251r
; Serranus
76v
; Dietz, Wb. Luther
2, 12
; Schwäb. Wb.
3, 85
.2.
›Klosterherberge, Armenhaus, Spital für Kranke‹; vgl.
gast
1; 2; 3; 4.Belegblock:
Buch Weinsb.
2, 168, 4
(rib.
, 1567
): Ire beide sone Henrich und Wilhelm Ross lagen auch am feber krank und war ein half gasthus bei uns.
Chron. Köln
2, 393, 16
(Köln
1499
): zo der selber zit dede he ouch machen dat gasthuis in dem preitgercloister gelegen.
Sievers, Oxf. Benedictinerr.
29, 15
(hess.
, 14. Jh.
): Daz gasthus sal man bevelen einer suster die got vochte.
Rieder, St. Georg. Pred.
19, 3
(Hs. ˹önalem.
, 1387
˺): nu muͦss ain ieklich closter vier ding han, daz wol geordnet ist. Daz erst ist ain gasthus.
Bihlmeyer, Seuse
86, 22
(alem.
, 14. Jh.
): do er ob tisch sass in dem gasthus, do missebote im es ein bruͦder mit schalklicher rede.
UB Zug
701, 114
(halem.
, 1427
): ob einer zuͦ armuͦt keme, so sol man in in das gasthuß nemen.
Koller, Ref. Siegmunds
199, 23
(Hs. ˹Basel
, um 1440
˺): darzuͦ sint gasthüser geordent, das die münch umbekumbert weren.
UB ob der Enns
10, 356, 30
(moobd.
, 1386
): Darnach so haben wir dem abbt und dem convent daselbs den ungelt in irem gasthaws des obgenanten gotshauss gelassen.