eben,
ebanus,
der
;zu
mhd.
ebênus
›Ebenbaum‹
(Lexer
).1, 505
›Ebenbaum, Diospyros ebenum‹; metonymisch auch: ›Holz des Ebenbaums‹ (ein sehr hartes, dunkles Edelholz).
Zur Sache:
Marzell
f.2, 138
Bedeutungsverwandte:
eiban
Wortbildungen:
˹2
eben
ebenhölzen
ebenbaum
ebenholz
Belegblock:
Luther. Hl. Schrifft.
1. Kön. 10, 11
(Wittenb.
1545
): die schiffe Hiram [...] brachten seer viel Hebenholtz
[
hoͤlzer vnd thynaMentel
1466: ; nd. Bibel 1478:
ophyr holt gheheten thyna, 1522:
edel holt thyma;
Aluthim oder TinnenholtzDietenberger
1534: ;
hoͤltzer ThinaEck
1537: ]
/ vnd Edelgesteine. Schmitt, Ordo rerum
375, 27
(omd.
, 1457
): Jlex [...] ywen [...] ibenhaltz [...] eybens holcz oder eberpawm.
v. Tscharner, Md. Marco Polo
52, 27
(osächs.
, 2. H. 14. Jh.
): von dem ediln holcze ebano.
Ebd.
53, 13
: Ouch sint do vil welde von swarczin ebano.
Sudhoff, Paracelsus
13, 65, 18
(1525
/6
): in ebeno bleibt die kraft innen [...]; der ebenus purgirt und constringirt.
Henisch
492
(Augsb.
1616
): Eben / ebenholtz / ebenbaum / ebenus [...]. Ein weisser ebenus [...]. Ein schwartzer ebenus.
Pfeiffer, K. v. Megenberg. B. d. Nat.
321, 3
(oobd.
, 1349
/50
): Ebanus haizt ain eiban. der paum wechst niht in unser wonung, er wechst in India und in der môrn lant.
Bauer u. a., Kunstk. Rud.
517
(oobd.
, 1607
/11
): Ein anders studiolin oder schreibtischlin von ebinholtz.
Ebd.
1302
: Ein ander kleiner quader cristallininer spiegel in ebinholtzen ram.
Ebd.
244
; Henisch
781
; Schwäb. Wb.
2, 530
; Gleinser, Anna v. Diesb. Arzneib.
1989, 84
.