decretal,
decretale,
das
;-s
(für decretal
)/-Ø
(für decretale
); auch mit lat. Flexion;aus
mlat.
dēcrētāle
›constitutio, statutum, decretum‹
(DuCange
).3, 31
›Dekretale, päpstlicher Antwortbrief auf eine kirchliche Rechtsfrage‹; häufiger: ›Dekretalensammlung (z. B. die Decretales Gregorii IX. oder der Liber Sextus)‹;
zu
decret
.Zur Sache:
Lex. d. Mal.
.3, 623, 655
Bedeutungsverwandte:
decret
Syntagmen:
sich des decretals halten
.Wortbildungen:
decretalisch
Belegblock:
Große, Schwabensp.
215l, 19
(Hs. ˹nd.
/md.
, um 1410
˺): Jst, daz sich ein Jode touͦfet, der mach wol al sin guͦt behalden; daz irlouͦbet im de schrift an deme decretale.
Ziesemer, Gr. Ämterb.
242, 27
(preuß.
, 1452
): 13 bucher an kethen gesmid, item 1 decretale ouch angesmid.
Sachs
22, 20, 33
(1524
): Schuster. Ja, hant ir ein bibel? | Chorherr. Ja. Köchin, bring das groß alt buch herauß! | Köchin. Herr, ist das? | Chorherr. Ey nein, das ist das decretal.
Anderson u. a., Flugschrr.
4, 9, 29
([Straßb.
] 1524
): die weyl sie die geschrifft nit leyden [...] sunder alleyn mit menschlichem Decretalischem recht vnd gewalt faren woͤllen / machent sie jr fürnemen [...] argwoͤnig.
Barack, Teufels Netz
4063
(Bodenseegeb.
, 1. H. 15. Jh.
): Und ist im nun ain todsünd, | Als mans im decretal vint | Das sant Gregorius tett schriben.
Große, a. a. O.
45l, 37
; Ziesemer, Marienb. Ämterb.
124, 9
; 126, 23
; Thielen, Gr. Zinsb. Dt. Ord.
56, 8
; Sachs
6, 372, 22
; 22, 10, 11
; Schmitt, Ordo rerum
137, 9
; Schade, Sat. u. Pasqu.
2, 124, 7
; 2, 175, 14
; 3, 60, 2
; 3, 184, 13
; Rot
302
; Eckel, Fremdw. Murners.
1978, 62
; Dietz, Wb. Luther
1, 420
.‒
Vgl. ferner s. v. apokryph
, behende
(Adj.) 2, decret
2, pferch
2.