barfüsser,
der
;-s/-Ø.
1.
›Barfüßiger, barfuß Gehender‹.Wortbildungen:
barfüsserhaus.
Belegblock:
Luther. Hl. Schrifft.
5. Mose 25, 10
(Wittenb.
1545
): So sol sein Schwegerin [...] jm einen Schuch ausziehen [...]. Vnd sein name sol in Jsrael heissen / des Barfussers haus.
Maaler
315v
(Zürich
1561
): Parfůsser / Der parfůß gadt. Planipes.
Henisch
186
(Augsb.
1616
): Soll heissen das barfusser hauß.
Diefenbach
184a
.2.
›Angehöriger eines Barfüßerordens, meist Franziskaner‹.Zur Sache:
Rgg
; 1, 871
LThK
.1, 1244
Im 15. und 16. Jh. gegenüber
barfusse
zunehmend häufig.Bedeutungsverwandte:
vgl. barfusse
Wortbildungen:
barfüsserbruder
barfüsserkutte
barfüsserschuh
pantoffel
Belegblock:
Behrend, Magd. Fragen
118, 15
(omd.
, um 1400
): also velt monche adir beteler orden also prediger, barfuszer, augustiner adir dergliche orden.
Schmidt, Frankf. Zunfturk.
1, 160, 7
(hess.
, 1598
): mögen die setzer [...] dasselbige auff den sontag früe nach der Barfüsser predigt [...] thun.
Chron. Nürnb.
4, 360, 8
(nobd.
, 15. Jh.
): Margreten da renten zwen scharpf in groen parfuserkutten.
Lemmer, Brant. Narrensch.
64, 30
(Basel
1494
): Der eeman seltten fryd do hett | Můß hoͤren predig ouch gar offt | So manch barfůsser lytt vnd schlofft.
Haas u. a., Erasmus/Jud. Klag
7v, 10
(Zürich
1521
): Die prediger sind wider die parfůsser / die Benedictiner sind nit eins mit den Bernardinen.
Schade, Sat. u. Pasqu.
1, 33, 223
(schweiz.
1525
): Darnach so kompt der barfuͤßer, | Der ist ein rechter erzbetler.
Maaler
50v
(Zürich
1561
): Barfůsserschůch / Ein gschůch das allein die solen deß fůsses bedeckt mit riemen oben angebunden. Solea. Pantofflen.
Lauater. Gespaͤnste
25v, 21
(Zürich
1578
): daß diser geist by jnen / nit byn verrůchten / truncknen Barfůsseren hilff vnd trost suchte.
Ebd.
28v, 1
: die Barfůsser / die jren ein erdichte eer von der vnbefleckten empfengknuß zůlegtend.
Turmair
4, 106, 8
(moobd.
, 1522
/33
): Unser petlermünich, vorauß die prediger und parfüeßer, zeichen solchs noch selbs aneinander, haissen’s ‘sacrificium Plutonis’.
Ebd.
5, 516, 22
: maister Berthold Schwartz, ein parfueser und grosser künstler der haimlichen kunst der alchumei.
Schmidt, a. a. O.
2, 292, 2
; Chron. Nürnb.
4, 303, 24
; Sachs
16, 214, 38
; 17, 304, 22
; Merk, Stadtr. Neuenb.
177, 28
; 179, 29
; Lauater. a. a. O.
26b, 11
; 29v, 25
; 30r, 7
; Turmair
4, 945, 20
; Diefenbach
326b
; 384b
; 420a
; Pausch, Ital.-Dt. Sprachb.
37r
; Alberus
X iijv
; Golius
199
; Dietz, Wb. Luther
1, 209
; Brandl
450
; Schweiz. Id.
5, 417
; Winkler, Flugschr.
1975, 94
; Raabe, Wortsch. Murner
2, 73
.