arsenicum,
das
,arsenik,
der / das
,das Halbmetall Arsen; die giftige Verbindung von Arsen mit Sauerstoff, Arsenik; weitere chemische Verbindungen sind
arsenicum album
(As2
O3
): Hüttenrauch (der bei der Erzverhüttung anfiel); arsenicum citrinum
(As2
S3
): Auripigment, Operment; arsenicum rubrum
(As4
S4
): Realgar, Sandarach.Zur Sache:
Lex. d. Mal.
; 1, 1051/52
Hwb. dt. Abergl.
.1, 601
Bedeutungsverwandte:
auripigment
citrin
feuerschwefel
hütrauch
hüttenrauch
mäusegift
operment
rattenpulfer
realgar
sandarach
tutian
tuttÿ
).Syntagmen:
doktor a. haben, a. in / mit etw. mischen, a. aus der apoteke nemen
; a.
(Subj.) gift in sich haben
; ein quintin a.
; a. album, roter a.
Wortbildungen:
arsenikalisch.
Belegblock:
Belkin u. a., Rösslin. Kreutterb.
94, 9
(Frankf.
1535
): Arsenicum ist zweyerhand / der ein rot vnd der ander Citrin farb weiß / Der rot ist der best. Arsenicum hat vil gifft inn jm / vnd ist schedlich damit vmzugehn / vnd blaset vff das antlitz gleich ob es zerschwollen were / deßgleichen die hende.
Ebd.
96, 1
: Ein quintin Arsenicum vermischet mit einem eyes weiß / vnd nütze das / es benimpt den boͤsen alten huͦsten.
Ermisch u. a., Haush. Vorw.
24, 38
(osächs.
, 1570
/77
): Vor die fligen: kobult, arsenicum oder nieswurz in bier [...] gemischet, den fliegen furgesetzt.
Fischer, Folz. Reimp.
43, 435
(Nürnb.
um 1491
): Swefel, alaun, arsenicum | Ist auch sein mischung do, darum | So macht es rot an allem leib.
Sudhoff, Paracelsus
5, 464, 23
(1527
/28
): Dieweil aber das menstruum in den salibus figirt ist und die acetisch, arsenicalisch etc. art florirt.
Henisch
122
(Augsb.
1616
): Arsenick / operment / ratten puluer / maͤußgifft / auripigmentum, arsenicum [...]. Ist zweyerley / goldgelb vnd rot / luteum rubrum: Luteum ist citrinum, huͤttenrauch / rubrum ist sandaraca Græcorum, fewerschwebel.
Ermisch u. a., a. a. O.
224, 41
; Lehmann, Rezeptb. U
24
; Benzenhöfer, Rupescissa. Consideratione.
1989, 179
; Schade, Sat. u. Pasqu.
3, 40, 19
; Sudhoff, Paracelsus
1, 129, 21
; 8, 74, 22
; 12, 350, 12
; Broszinski, Minner. Chir. Parva
237
; Rohland, Schäden
87
; Haage, C. H. v. Hoff. Kunstb.
114, 32
; Stolz, Zollwesen
129, 35
; Dasypodius
290v
; Maaler
30r
; Hulsius
A iijr
.