abwärts,
Adv./Präp.; zum Teil mit Tilgung des
w
:
abarts,
aberts.
– Oobd.
1.
Adv., richtungsbestimmend: ›hinab, abwärts, nach unten‹, speziell: ›flußabwärts‹.Syntagmen:
Adv. oder Bestandteil unfester Verbkomposita.Belegblock:
Chron. baier. Städte. Regensb.
72, 18
(oobd.
, 16. Jh.
): sein 26 fendlen knecht hie für, all awarz getzogen gein Ungern.
Straus, Juden Regensb.
979, 42
(oobd.
, 1518
): denen, so mit den weinen abartz handlen [...] geltz.
Fichtner, Füetrer. Trojanerkr.
168, 42
(moobd.
, 1473
/8
): Ob im zue prawnem hare | die hant icht abwertz zue der keüsche schlaiff.
Dirr, Münchner Stadtr.
443, 3
(moobd.
, v. 1365
): Ez habent die gesworen gesetzet, swelich flozlaͤwt abwartz varen.
Chron. baier. Städte. Regensb.
72, 24
; 94, 3
; 104, 21
; Bischoff u. a., Steir. u. kärnt. Taid.
496, 18
; Maaler
8v
.2.
Adv., lagebestimmend: ›unten‹.Belegblock:
Grossmann, Unrest. Öst. Chron.
141, 5
(oobd.
, 3. Dr. 15. Jh.
): Der ain hauff kham [...] untz gein Mochling und viengen abertz in dem Jawntall das volck den maysten tayl auff.
3.
Präp. ›von etw./jm. weg‹.Belegblock:
Reithmeier, B. v. Chiemsee
41, 6
(München
1528
): Verharrt er aber darjnn vnd sich wider sein vernuft aberts von got vnnd zuo seinen vnderthanigen synnen mit lust verkert.